“Nederland moet af van het Calimero-complex als het gaat om duurzaamheid,” zegt Frank van der Hoeven, onderzoeksdirecteur van de Faculteit Bouwkunde en Gebouwde Omgeving aan de TU Delft en wetenschappelijk directeur van 4TU.Bouw. “Mensen wijzen vaak naar grote landen als het gaat om duurzaamheid. Ik hoor regelmatig mensen zeggen: ‘Nederland is maar een klein land; waarom zouden wij vooroplopen in het verminderen van onze CO2-uitstoot?’ Maar als je kijkt naar ons aandeel in de wereldeconomie, zijn we helemaal niet zo klein. We kunnen impact maken.”
In de afgelopen jaren hebben we te maken gehad met extreme hittegolven, met dagen van extreem hoge temperaturen. Recentelijk hebben we ook te maken gehad met gevaarlijk hoge waterstanden en zelfs overstromingen. In de zomer moeten we heel zorgvuldig omgaan met ons waterverbruik om genoeg drinkwater te hebben. Klimaatverandering wordt steeds zichtbaarder. Daardoor wordt er steeds meer aandacht besteed aan klimaatadaptatie: het aanpassen van onze omgeving aan het veranderende klimaat.
Aanpassen en Verbeteren
Klimaatverandering is ook een van de kernthema’s binnen 4TU.Built Environment, een samenwerkingsverband tussen de ingenieursfaculteiten van de technische universiteiten in Nederland. Een van de Domain Acceleration Teams (DAT’s) richt zich op klimaatadaptatie in de gebouwde omgeving. Het team initieert nieuw onderzoek en is tevens het aanspreekpunt voor mensen uit de industrie, de topsectoren en de overheid. Van der Hoeven is vanaf het begin betrokken bij het klimaatadaptatieteam. “We kijken vooral naar klimaatadaptatie in de leefomgeving van mensen, denk aan hitte- of wateroverlast. Hierdoor kunnen we echt impact maken op het dagelijks leven van burgers.”
Groen, Groener, Groenst
Samen met TKI Bouw en Techniek ontwikkelt het team een programma voor klimaatadaptatie. Van der Hoeven: “Daarin richten we ons niet alleen op klimaatadaptatie, maar ook op natuurinclusief bouwen. Als we bijvoorbeeld een groene gevel maken, kunnen we er meteen voor zorgen dat vogels volop nestgelegenheid hebben in de muur. In veel gevallen zijn deze twee aspecten makkelijk te combineren.” Daarnaast is gezondheid ook een belangrijk aspect. “Hitte kan een grote impact hebben op je gezondheid. Zo kan de kwaliteit van drinkwater ook verslechteren wanneer de grond en leidingen opwarmen. Voor dat aspect moeten we ook oplossingen vinden als onderdeel van klimaatadaptatie.”
Circulariteit
Om onze steden aan te passen aan het klimaat, is het bijvoorbeeld essentieel om voldoende groen te voorzien, dat water vasthoudt en verkoeling biedt in de zomer. “Maar je kunt klimaatadaptatie niet loskoppelen van klimaatmitigatie (maatregelen om de opwarming van de aarde tegen te gaan, red.),” stelt Van der Hoeven. “Als we groene gevels gaan maken om steden koel te houden, moeten we ook meteen kijken naar bouwen met circulaire en duurzame materialen.”
Door een geïntegreerde aanpak te volgen, waarin zowel klimaatadaptatie als klimaatmitigatie worden meegenomen, kan Nederland een leidende rol spelen in de wereldwijde inspanningen om de klimaatverandering aan te pakken. Het is tijd om het Calimero-complex van ons af te schudden en een voorbeeld te stellen voor andere landen.
