Het is moeilijk voor te stellen dat president Emmanuel Macron van Frankrijk grapjes zou maken over de annexatie van België.
De posts en memes van Donald Trump over het veranderen van Canada in de 51e staat zijn bijna ongeëvenaard onder westerse democratieën, zei Carlo Dade, directeur handel bij de Canada West Foundation.
“Dit is niet ‘Neder-Loekistan’ en ‘Opper-Loekistan’ die elkaar weer uitschelden. Dat is iets wat we verwachten, en we zouden het kunnen verwachten op dat niveau van gekozen retailpolitici die hun mond voorbijpraten,” zei hij.
“Waar je het niet verwacht, is van de hoogste leiders. Je verwacht dat niet van landen die historische vriendschappelijke relaties hebben gehad en die volwassen democratieën zijn.”
Trumps opmerkingen, die hij en zijn bondgenoten hebben gebagatelliseerd als louter trollen, verbleken in vergelijking met de retoriek over raketaanvallen en speciale troepeninvallen die zijn aanhangers hebben ingezet tegen Mexico.
Maar ze zijn een duidelijk teken dat Canada te maken heeft met een bestuur dat weinig geeft om de subtiliteiten van soevereiniteit. Zowel Canada als Mexico zullen hun behoefte om grensoverschrijdende handel in stand te houden in evenwicht moeten brengen met het beschermen van hun vermogen om beslissingen te nemen en te controleren wat er binnen hun eigen grenzen gebeurt.
Dade zei dat Canada en Mexico enigszins verschillend hebben gereageerd op Trumps dreigementen, op manieren die hun traditioneel verschillende benaderingen van Washington weerspiegelen.
Mexicanen zijn voorzichtiger
Mexicanen hebben de Verenigde Staten altijd gezien als het land dat hen in 1846 binnenviel en de helft van hun nationale grondgebied innam. De grotere bereidheid van Canadezen om te accepteren dat de Amerikaanse bedoelingen goedaardig zijn, blijkt uit de verschillende houdingen van de twee landen ten opzichte van douane-pre-clearance, onder een verdrag dat Amerikaanse grenscontrolebeambten toestaat om op Canadese luchthavens te opereren.
Dade merkte dat verschil op toen hij deelnam aan discussies over een mogelijk Noord-Amerika-breed vertrouwd reizigersprogramma.
“De gedachte was dat we van problemen als de visumkwestie af konden komen als we een geïntegreerd systeem hadden,” zei hij. “En de Mexicanen zeiden: ‘Jullie zijn allemaal gek geworden.’
“Er was geen manier waarop ze de Amerikaanse wetshandhaving zouden toestaan om de Amerikaanse wet op Mexicaanse bodem te handhaven, om Mexicaanse burgers aan te houden, te ondervragen en te fouilleren. We hadden twee grote meningsverschillen. Canadezen zeiden zoiets als: ‘Als ik daarmee een halfuur in Vegas kan overslaan, schrijf me dan maar in.'”
Het praktische resultaat is dat terwijl de VS en Canada samenwerken aan het NEXUS-reisprogramma voor burgers van beide landen, de Amerikanen eenzijdig een SENTRI-programma opzetten dat gericht is op Mexicanen en dat met weinig of geen inbreng van de Mexicaanse overheid werkt.
Een medewerker van de Canada Border Services Agency spreekt met een reiziger op het Nexus-kantoor op de luchthaven in Ottawa op dinsdag 8 mei 2012. (Adrian Wyld/The Canadian Press)
En ondanks de retoriek over soevereiniteit — die volgens Dade net zo voorspelbaar is in het Mexicaanse politieke discours als “God Bless America” voor Amerikaanse politici — is Mexico in de praktijk gedwongen om diepere Amerikaanse inmenging in zijn soevereiniteit te accepteren dan Canada.
In Canada is de U.S. Drug Enforcement Administration beperkt tot twee kleine verbindingskantoren die zijn gehuisvest in de Amerikaanse ambassade in Ottawa en het consulaat van Vancouver. In Mexico heeft de DEA een dozijn veldkantoren en zijn haar agenten daar bewapend. Onder de voorwaarden van het Merida Initiative uit 2008 heeft de VS zelfs een rol in het “accrediteren” van Mexicaanse gevangenissen als veilig.
De website van de DEA beschrijft haar activiteiten in Mexico en Canada in heel verschillende bewoordingen. De website zegt dat de rol van de DEA in Mexico niet alleen actieve deelname aan handhaving omvat, maar ook “het bieden van assistentie bij het ontwikkelen van wetten en regelgeving voor drugsbestrijding.”
In Canada werken de agenten van het agentschap volgens de website van de DEA “met Canadezen aan een volledig pakket zaken, terwijl we ervoor zorgen dat onze activiteiten in overeenstemming zijn met de Canadese wetten en bestaande overeenkomsten.”
Trumps opzettelijke samenvoeging van Mexico en Canada in het fentanyldossier roept de vraag op of Washington grotere bevoegdheden zou kunnen nastreven voor haar wetshandhavingsinstanties om op Canadese bodem te opereren.
Constante druk sinds 9/11
Zowel Canada als Mexico hebben veel ervaring met Amerikaanse druk om hun nationale wetten en praktijken aan te passen om de zorgen en angsten van Washington weg te nemen.
De aanslagen van 9/11 in 2001 — en het valse maar moeilijk te doden gerucht dat sommige aanvallers vanuit Canada de grens overstaken — leidden tot veranderingen aan de grens die tien jaar later doorgingen tot de “Common Security Perimeter”-gesprekken tussen de regeringen van Obama en Harper, en veranderingen in de Preclearance Act en andere programma’s om informatie en functies te delen.
Sommige van die veranderingen hadden betrekking op de Canadese soevereiniteit, waaronder het vermogen om de privacy van haar burgers te beschermen.
Sinds Trump zijn dreigement over tarieven heeft geuit, lijken Mexicaanse politici minder geneigd om de regering-Trump te paaien dan leden van de regering-Trudeau, aldus Dade.
Premier Justin Trudeau en de Mexicaanse president Claudia Sheinbaum praten tijdens de bijeenkomst van de leiders van de G20-top in Rio de Janeiro op maandag
